Informacje dodatkowe

GROSS-ROSEN

Obóz koncentracyjny utworzony przez Niemców latem 1940 roku półtora kilometra od wsi Rogoźnica (woj. Dolnośląskie). Początkowo działał jako filia obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, później stał się samodzielnym obozem. Więźniowie ginęli w nim masowo z powodu chorób, wycieńczenia, wygłodzenia i wyczerpania katorżniczą pracą w kamieniołomach, a także w czasie licznych egzekucji. Szacuje się, że zginęło tu około 40 tys. osób, w tym wiele podczas ewakuacji obozu , który został wyzwolony w lutym 1945 roku.

GETTO WARSZAWSKIE

Getto dla ludności żydowskiej w Warszawie zostało utworzone przez okupacyjne władze hitlerowskie 2 października 1940. Getto powstało na wydzielonym, otoczonym murem od reszty miasta terenie o powierzchni ok. 2,6 km kwadratowych.W styczniu 1941 roku zamknięto w nim ok. 400 tysięcy Żydów. W getcie panował głód, bieda, terror, a potem rozprzestrzeniła się także epidemia tyfusa. Śmiertelność była bardzo wysoka. Pierwszą wielką akcję likwidacyjną getta rozpoczęto 22 lipca 1942. Od tamtego momentu rozpoczęły się stopniowe wywózki Żydów do Treblinki. 19 kwietnia 1943 na wieść o tym, że Niemcy organizują kolejną deportację, w getcie warszawskim wybuchło powstanie. Żydzi wiedzieli, że czeka ich śmierć, pragnęli więc umrzeć z honorem.

YAD VASHEM

Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu założony w 1953 roku w Jerozolimie na mocy Ustawy o Pamięci. Instytut składa się z Izby Pamięci, muzeum historii, galerii sztuki, sali nazwisk, archiwum, Doliny Zabitych Wspólnot i centrum edukacyjnego. Osoby, które z narażeniem życia ratowały Żydów podczas II wojny światowej są odznaczane przez Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1962 powstała Aleja Sprawiedliwych, później także ogród, gdzie rosną drzewa posadzone przez osoby, które otrzymały medal.

SAMUEL WILLENBERG

Urodził się w Częstochowie w 1923 roku. W październiku 1942 roku został wywieziony do obozu zagłady w Treblince, gdzie zajmował się usuwaniem ciał oraz segregacją przedmiotów zmarłych. Spędził tam 10 miesięcy, a następnie, jako jednemu z nielicznych, udało mu się uciec. Przedostał się do Warszawy, gdzie się ukrywał, a w 1944 wziął udział w Powstaniu Warszawskim. Za męstwo otrzymał order Virtuti Militari. Po wojnie poznał ocaloną przez Helenę Majewską Adę, którą poślubił i w 1950 wyjechali razem do Izraela. Mieszkają tam do dziś. Samuel Willenberg zajmuje się rzeźbieniem w glinie i odlewaniem figur w brązie, a także malowaniem.

TREBLINKA II

Drugi pod względem ilości ofiar obóz zagłady Żydów. Powstał późną wiosną 1942 roku, w ramach Einsatz Reinhard, obok istniejącego już karnego obozu pracy. Pierwszy transport przywiózł Żydów z Getta warszawskiego w III dekadzie lipca (najprawdopodobniej 23 lipca). A potem każdego dnia na rampę kolejową w Treblince przybywały kolejne pociągi wiozące ludzi nie tylko z Polski, lecz z wielu krajów Europy. W komorach wykorzystywano tlenek węgla pochodzący z gazów spalinowych. Śmierć następowała powoli, przez około 30 minut i w straszliwych męczarniach. Obóz zaczęto likwidować w sierpniu 1943. Szacuje się, że do tego czasu zamordowano tam 800000 - 920000 ludzi. Życie więźniów Treblinki II, pracujących przy machinie zagłady znamy z nielicznych relacji osób, które uciekły samodzielnie lub wydostały się podczas buntu, m. in. z relacji Samuela Willenberga.